28 februari 1958: Niedersachsenhall - Hannover
Hans Koert
In navolging van het Nederlands Jazz Archief ( Jazz at the Concertgebouw), het Northsea Jazz Festival en Beeld en Geluid ( Tros Sesjun) is nu ook de NDR ( NDR 60 Years Jazz Edition) gestart met een serie heruitgaven van historische concerten. Het eerste jazzprogramma dat door de NWDR werd uitgezonden vanuit Studio C in Hamburg, dateert van 16 maart 1946, toen het programma Swing Serenade werd uitgezonden – pas begin jaren vijftig is er sprake van wekelijkse uitzendingen vanuit Studio 10; onlangs werd het vroegst bewaard gebleven dubbelconcert van 9 maart 1953 met Dizzy Gillespie en de Hans Koller New Jazz Stars uitgebracht in de serie NDR 60 Years Jazz Editon no. 01
In 1958 was Dave Brubeck met zijn kwartet, met daarin Dave Brubeck achter de toetsen, Paul Desmond op altsax, Gene Wright op bas en Joe Morello op slagwerk, uitgezonden door het U.S. Department of State voor een Goodwill Tour door Europa en Azië ( India – Pakistan – Afghanistan en Sri Lanka). Twee dagen voordat Brubeck optrad in de Niedersachsenhalle in Hannover, was hij te horen in het Concertgebouw in Amsterdam.
Hier zijn, voorzover ik weet, geen opnamen van bewaard gebleven als zou het zomaar kunnen dat die ooit nog eens uit de archieven van Lou van Rees door het Nederlands Jazz Archief te voorschijn gehaald worden. Omdat ik altijd geïnteresseerd ben in historisch interessante Nederlandse concerten, heb ik de recensies van het Nederlandse concert in het Concertgebouw, twee dagen eerder dus, uit de mottenballen opgediept, op het gevaar af dat critici mij nu zullen verwijten dat je geen appels met peren ( of moet ik hier zeggen Elstars met Golden Delicious) moet vergelijken, behoud ik mij deze vrijheid ..... Rhythme, Maandblad voor Jazz-, Dans- en Amusementsmuziek, bestempelt Dave Brubeck en Paul Desmond, die op die 26e februari 1958 debuteren in ons land, als .. de meest besproken musici van onze tijd ….. En waar wordt dan vooral over gesproken? De gesprekken rond Paul Desmond gaan vooral over zijn …. Algemeen aanvaarde meesterschap – en leiderschap .. maar bij Dave Brubeck ligt zo’n label iets moeilijker omdat, zo schrijft Anton Kop jr. in het artikel Brubeck en de “Kritici” niet alleen door tallozen wordt verafgood, hij wordt ook – en misschien wel door evenzovelen – verguisd. En waarom? “Brubeck swingt niet” zegt die niet onaanzienlijke groep van anti’s .. en zijn muziek is geen jazz. Asjeblieft, verzucht Anton Kop jr … weerleg dat maar eens.
 |
| Paul Desmond ( bron: Rhythme) |
Geen rumoer over de donkergekleurde bassist Eugene Wright ..... In de VS een hot item, waar de TV stations weigerden om Dave Brubeck's Quartet te laten optreden met de Afro-American bassist ... Zoiets lag daar toen nog erg gevoelig ... . In Europa telde dit niet ..... De vooroordelen in ons land wijdt Kop jr. aan de “kampen” binnen de Nederlandse jazzscene, grofweg verdeeld in traditionalisten en modernisten … helaas sluit men dan de ogen voor de werkelijkheid, namelijk dat de jazzmuziek zich – men dient er zich feitelijk over te verheugen – de laatste jaren zich in een groot aantal richtingen ontwikkeld heeft. Weinigen, zo meent Klop jr. , zijn tot oordelen bevoegd …. Aangezien ..... zij de uitgebreidheid van ’t terrein, waarop zij zich bewegen, niet beseffen of erkennen. Het Concertgebouw van Amsterdam zat bommetje vol …. … hoofdzakelijk met jeugdigen, dat de vooraan zittenden hun benen onder de vleugel schoven, lees ik in De Tijd van 27 februari 1958 ( in Dave Brubeck Quartett): Bloedwarme cool-jazz. De musici waren vermoeid, omdat ze die ochtend door een hevige sneeuwstorm vanuit Berlijn met de auto naar Amsterdam gereden waren - een barre tocht ..... Geen ideale omstandigheden ..... Van het concert in Amsterdam zijn, zoals eerder gezegd, geen opnamen uitgebracht – nu wel van het twee dagen later geplande concert in Hannover, waarvan alleen Out of Nowhere en These Foolish Things op een Phililogy cd eerder te horen waren. Op het album een dertiental titels verdeeld over twee cd’s met, voornamelijk, titels behorende tot het Great American songbook, zoals Someday My Prince Will Come, The Duke, Take the A-Train, Out of Nowhere, These Foolish Things en als afsluiter de St. Louis Blues ……..
Het repertoire zal in Amsterdam niet veel anders geweest zijn, vermoed ik …… evenals de beleving van de luisteraar. Vooral de eerste helft van het concert spettert nog niet, boeit nog niet echt, zoals ik meestal wel gewend ben van Dave. Pas bij I'm In A Dancing Mood herken je die typische Brubeck sound - die verspringende ritmen ... Nog geen Take Five, dat toen nog niet op plaat verschenen was, maar wel experimenteerde Brubeck met vreemde maatsoorten, zoals in het aangehaalde nummer, hetgeen hij het publiek in Hannover uitgebreid uitlegde …. In de recensie in De Tijd wordt opgemerkt dat Dave Brubeck het … zijn ritmesectie niet altijd gemakkelijk maakte, want een heel nummer lang deelt hij de maat anders in dan de drummer. Brubeck praat, voor zijn doen, tamelijk veel tijdens het Hannover concert, …. Zwischen den Titeln ….. eine ganze Menge speziall über die rhythmischen Ambitionen der Band, over hoe tegelijkertijd een nummer ritmisch in driekwart en vierkwart maat ondersteund wordt ….. Onze Hollandse recensent doelt ongetwijfeld op dit fenomeen …. Wie unabhängig und für ihre Zeit modern die Musik also in Brubecks Quartett grundsätzlich mit den verschiedenen Metren end Strukturen zu spielen verstehe ( Die Botschafter kommen! (liner notes) – Michael Laages).
De vraag is of het Duitse- ( en het Hollandse) publiek al klaar was voor de ritmische experimenten van Dave Brubeck, die pas echt doorbrak met zijn in vijfkwarts maat gespeelde Take Five ….. Het publiek in Hannover lijkt zich zo af en toe wat ongemakkelijk te voelen bij de uitleg van Brubeck … zuweilen lost sich das Staunen wohl auch in einvernehmlichem Lachen. ( Michael Laages). En wie de Nederlandse recensies leest vol geneuzelarij en semi-intellectuele prietpraat, vraagt zich af of de ambities van de recensent bij de jazz of bij zijn eigen verheffing ligt - De Telegraaf beschrijft Brubeck’s muziek als een soort .. sterilisatieproces …. waarbij de onmuzikale bacteriën worden verdelgd – wat er overblijft is kristalhelder en gepolijst van geluid. ( uit: Dave Brubeck Quartet – E. de J. (De Telegraaf 28 februari 1958). Ik kan me moeilijk voorstellen dat de gemiddelde concertbezoeker de muziek in dit soort bloemrijke taal herkent.
De dubbelcd het Dave Brubeck Quartet in de serie NDR 60 Years Jazz Edition is een uniek document dat ons inzicht geeft in de muziek van de grootten der jazz, zoals die hier in de jaren vijftig in onze regio te horen waren ….. Een serie, die behalve de eerder genoemde Dizzy Gillespie / Hans Koller New Jazz Stars ook een concert van Stephane Grappelli en een concert van The Modern Jazz Quartet heeft uitgebracht ……
Een fraaie dubbelcd, die past in een interessante trend, waarbij concerten en radioprogramma’s, verstopt in stoffige archieven, voor iedereen beschikbaar komen – het helpt ons om de puzzel van het jazzverleden te doorgronden.
MY LINKEN SITE: NDR 60 Years Jazz Edition
Hans Koert
editor
keepswinging@live.nl
Volg keep (it) Swinging via Facebook ( Keep it swinging group) of Twitter ( #keepitswinging) en/of vraag de gratis nieuwsbrief.
Keep Swinging (old) Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions
No comments:
Post a Comment